Skip to main content

Autor: Katarzyna Jurkowska

Wytyczne dotyczące promowania jakości kompostu i pofermentu

Jednym z produktów procesu fermentacji beztlenowej jest poferment, który może być wykorzystywany w rolnictwie. Zastosowanie pofermentu z fermentacji beztlenowej w rolnictwie wspiera zrównoważone praktyki rolnicze, poprawia zdrowie gleby i zwiększa produktywność upraw, jednocześnie oferując korzyści ekonomiczne i środowiskowe. Poprzez recykling składników odżywczych i materii organicznej, przyczynia się do tworzenia bardziej cyrkularnego i zrównoważonego systemu rolniczego.

Jakość pofermentu jest ważna dla zapewnienia jego skuteczności jako nawozu, ochrony środowiska, bezpieczeństwa zdrowia ludzi i zwierząt oraz utrzymania zaufania publicznego. Wysokiej jakości poferment maksymalizuje korzyści płynące z fermentacji beztlenowej i przyczynia się do zrównoważonych praktyk rolniczych. Wymagania jakościowe dla pofermentu mogą obejmować zawartość składników odżywczych, redukcję patogenów, poziomy zanieczyszczeń, pH i zasolenie, wilgotność, zapach i wygląd. Przestrzeganie tych wymagań zapewnia, że poferment jest bezpieczny i skuteczny do stosowania w rolnictwie, promując zdrowie gleby i produktywność upraw, jednocześnie minimalizując ryzyko środowiskowe.

W ramach projektu LIFE BIOBEST opublikowano „Wytyczne dotyczące jakości kompostu i pofermentu” . Wytyczne te dostarczają informacji na temat opcji przetwarzania odpadów biodegradowalnych (kompostowanie, fermentacja beztlenowa), przedstawiają charakterystyki produktów będących wynikiem poszczególnych procesów (kompost, poferment). Wytyczne prezentują również systemy zapewnienia jakości dla kompostu i pofermentu działające w różnych krajach oraz system zapewnienia jakości Europejskiej Sieci Kompostowania (ECN-QAS). Celem wytycznych jest wspieranie organów wyższego szczebla administracji w tworzeniu instrumentów regulacyjnych oraz organów niższego szczebla we wdrażaniu skutecznych rozwiązań. Wytyczne przeznaczone są dla różnorodnej grupy interesariuszy – gmin, decydentów politycznych, przewoźników odpadów, podmiotów zajmujących się recyklingiem oraz praktyków. Mogą stanowić wsparcie na różnych etapach planowania i gospodarowania bioodpadami i pofermentem.

Poferment – naturalny nawóz

Produkcja biogazu wiąże się z wieloma korzyściami. Jedną z nich jest produkcja pofermentu, który może stanowić bardzo dobre rozwiązanie dla rolnictwa jako nawóz pochodzenia naturalnego.

W ostatnim czasie Europejskie Stowarzyszenie Biogazu (EBA) opublikowało białą księgę, w której analizie poddano potencjał pofermentu we wspieraniu zdrowych gleb i promowaniu zrównoważonych praktyk rolniczych w całej Europie.

W raporcie “Odkrywanie wkładu pofermentu w zdrowe gleby” przeanalizowano korzyści płynące z wykorzystania pofermentu w praktykach rolniczych krajów UE – od zmniejszenia zapotrzebowania na kosztowne nawozy sztuczne do promowania skutecznego i efektywnego zarządzania glebą i jej produktywnością.

Produkcja i stosowanie pofermentu wpisuje się również w kierunek zmian zachodzących w polityce UE w zakresie rolnictwa węglowego i przejścia na bardziej ekologiczny i zrównoważony sektor rolny.

Rozwój produkcji biogazu i biometanu w Europie przyczyni się do wytwarzania coraz większych ilości pofermentu, który powinien zostać odpowiednio zagospodarowany. Wykorzystanie jego znaczących zalet przyniesie korzyści zarówno rolnikom, lokalnym społecznościom, jak i producentom, a także środowisku.

Wizyta studyjna w Jarocinie

11 marca 2024 r. odbyła się kolejna wizyta studyjna w ramach projektu „Zielona transformacja w praktyce: demonstracja i upowszechnianie korzyści płynących z produkcji biogazu z bioodpadów”, realizowanego przez Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy oraz Vista Analyse. Tym razem przedstawiciele IOŚ-PIB i Zakładu Gospodarki Wodno-Kanalizacyjnej w Tomaszowie Mazowieckim odwiedzili Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Jarocinie.

Podczas wizyty przedstawiciele PWiK w Jarocinie oraz firmy KREVOX, która była odpowiedzialna za projekt modernizacji oczyszczalni ścieków w Jarocinie, omówili cały proces modernizacji – od projektowania do realizacji inwestycji. W ramach modernizacji powstały m. in.:

  • instalacje do produkcji biogazu i wytwarzania energii (elektrycznej i cieplnej) na potrzeby własne zakładu,
  • instalacja odzysku fosforu, który następnie może być wykorzystany w produkcji nawozów.

Dzięki tym inwestycjom oczyszczalnia ścieków, która ma przepustowość około 90 000 RLM, jest w stanie pokryć całkowicie swoje zapotrzebowanie na energię cieplną, a w przypadku energii elektrycznej – w  około 60%.

Modernizacja oczyszczalni ścieków w Jarocinie stanowi przykład dla innych zakładów komunalnych w kraju w jakim kierunku powinny podążać inwestycje ukierunkowane na zieloną transformację.

Wizyta studyjna w Oslo

W dniach 4-6 marca 2024 r. w ramach projektu „Zielona transformacja w praktyce: demonstracja i upowszechnianie korzyści płynących z produkcji biogazu z bioodpadów” realizowanego wspólnie przez Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy oraz Vista Analyse odbyła się wizyta studyjna w Norwegii. W wizycie uczestniczyli przedstawiciele polskiego partnera IOŚ-PIB, Urzędu Miasta Tomaszów Mazowiecki oraz Zakładu Gospodarki Wodno-Kanalizacyjnej w Tomaszowie Mazowieckim.

W trakcie pierwszego dnia wizyty uczestnicy dyskutowali o postępach w realizacji projektu, a także wysłuchali prezentacji stowarzyszenia Biogas Norge. Biogas Norge zrzesza firmy i organizacje zajmujące się rozwojem rynku biogazu w Norwegii. Jej członkowie reprezentują cały łańcuch wartości biogazu począwszy od dostawców, poprzez producentów, dystrybutorów, a skończywszy na użytkownikach końcowych.

Drugiego dnia uczestnicy odwiedzili oczyszczalnię ścieków i działającą przy niej biogazownię należące do gmin Oslo, Bærum i Asker. VEAS to największa w Norwegii oczyszczalnia ścieków o przepustowości ponad 800 tys. RLM. Rocznie zakład oczyszcza około 100 mln m3 ścieków. Z powstającego osadu wytwarzanych jest 40 tys. ton bionawozu, 60 GWh biogazu i 5 tys. ton siarczanu amonu. Wytworzony biogaz jest rafinowany i skraplany na biopaliwo (bio-LNG) w rafinerii.

Trzeci dzień poświęcony był dyskusji nad wstępnym studium wykonalności, które będzie jednym z rezultatów projektu oraz katalogom dobrych praktyk. W drugiej części dnia przedstawiciel Biogass Oslofjord przedstawił lokalne uwarunkowania produkcji i wykorzystania biogazu w obszarze Fjordu Oslo.